شاید بیش از هر کارگردان دیگری؛ فیلمهای اینگمار برگمان در طول چند دهه بر سینمای وودی آلن تأثیرگذار بوده باشد از این رو برگمان فیلمساز مورد علاقه آلن بود و تأثیرگذاری برگمان در آثار آلن انکارناپذیر است و از پارودی نیویورکی، مهر هفتم به نام مرگ ضربه میزند تا فیلم عشق و مرگ میتوان به سادگی رد این تأثیرگذاری را در فیلمهای وودی آلن یافت.
- دو استاد بزرگ سینما در یک هفته درگذشتند؟
- دو کارگردان بزرگ سینمای جهان از میان ما رفتند و همه از این موضوع شوکه شدند. اما آثار آنها هنوز زندهاند، در برخی کشورها نمایش داده میشوند و روی دیویدی فروخته میشوند. اما آنها دیگر با ما نیستند و این غم انگیز است.
- همه شما را از طرفداران برگمان میدانند.
- از نظر من توتفرنگیهای وحشی بهترین فیلم اوست و پس از آن مهر هفتم و جادوگر، اینها فیلمهایی بودند که به ما میگفتند برگمان فیلمسازی جادویی است. تا قبل از آن هرگز فیلمهایی از این دست را شاهد نبودیم چون فیلمهای او ترکیبی از تکنیک در سینمای روشنفکری بود.
- فکر میکنم شما از طریق لیو اولمن با برگمان آشنا شدید.
- اولین دیدار ما در هتلی در نیویورک بود. من به قدری عصبی شده بودم که نمیخواستم به محل ملاقات بروم. ولی در آنجا با فردی عادی و البته نابغه مواجه شدم. دیدار اول ما به بحث درباره درآمد گیشه و نحوه تعامل با استودیوها گذشت، بعد از آن او از آن جزیره کوچک با من تماس تلفنی داشت. او یک کارگردان با تجربه بود که هرگز در انتخاب مکان دوربین در صحنه اشتباه نمیکرد و همین باعث شد تا 15 شاهکار سینمایی بسازد.
- همه او را به عنوان یک فیلمساز با استعداد میشناختند ولی خود او این میزان اعتبار را درک نمیکرد.
- دقیقاً همینطور بود، دنیا او را نابغه میدانست ولی او نگران فروش گیشه بود.
- شما با فیلمبردار او (سون نیکویست) همکاری داشتید. آیا این همکاری موجب انتقال گوشهای از تکنیک برگمان نشده بود؟
- من برخی از این تکنیکها را از طریق نیکویست کپی کردم. او درپارهای از اوقات دو یا سه فیلم در یک سال میساخت و هفت، هشت صحنه از فیلمنامه را در یک برداشت فیلمبرداری میکرد. البته او اکثراً از لحاظ مالی هم در مضیقه بود و این مزید بر علت شده بود.
- برخی از منتقدان ارزش فیلمهای برگمان را پایین میآورند و مطرح میکنند که فیلمهای او در واقع نسخههای فیلمبرداری شده نمایش است. آیا شما با این موضوع موافق هستید؟
- اینگونه انتقادات به من هم میشود و برای مثال میتوانید فیلم فریادها و نجواها را در نظر بگیرید که تقریباً دیالوگی ندارد. به نظرم این اتفاق فقط در سینما رخ میدهد. برگمان در واقع فرهنگ سینمایی را پایهگذاری کرد که میتوانست از طریقش آنچه را که تمایل دارد بیان کند. این شیوه کار او مخالف چیزی بود که شما در مدرسه فیلمسازی یاد گرفتید ولی بسیار تأثیرگذار و سرگرمکننده بود.
- اگر کسی هیچکدام از فیلمهای برگمان را ندیده باشد و از شما بخواهد که پنج فیلم خوب او را توصیه کنید، کدام یک را نام میبرید؟
- مهر هفتم، پرسونا، فریادها و نجواها، جادوگر و توتفرنگیهای وحشی.
- بسیاری از کارگردانان حتی اگر فقط این 5فیلم را ساخته بودند، بسیار راضی بودند.
- حتی یکی یا دو فیلم از این فهرست هم کافی بود!
تایم-7آگوست